Jugoslovenski ovčarski pas – šarplaninac
Sve rase pastirskih pasa na Balkanu pa i šarplaninac nastale su u okviru zatvorenih planinskih masiva koji su sprečavali jači uticaj ostalih rasa pasa i na odredjen način “konzervisali” rase na tom području. Rasa se formirala na području današnje Šarplanine. Šarplaninac predstavlja u osnovi lakši tip molosoidnog psa od koga vodi direktno poreklo. Rasa je zvanično kinološki priznata na međunarodnom nivou od FCI 1939. godine.
Izgled i osobine:
Snažan, dobro povezan pas, iznad srednjeg rasta, u celini skladne građe. Prekriven je dugom, gustom i dosta grubom dlakom, što daje utisak zbijene građe tela. Snažne konstitucije, mirnog temperamenta, dobroćudan ali vrlo oštar pas. Odan svom gospodaru i nepodmitljiv.Visina grebena mužjaka iznosi prosečno 62 cm, a kuje prosečno 58 cm. Poželjni su viši psi. Prosečna težina odraslog psa u radnoj kondiciji iznosi 35-45 kg, a kuje 30-40 kg. Trup je nešto duži od visine grebena (u mužjaka za 8-10 % a u kuja za 10-12% visine grebena). Pas je jednobojan. Dozvoljene su sve nijanse boja od belog do tamnomrkog, skoro crnog. Upotrebljava se kao pastirski pas, čuvar stada i domaćinstva.
Ne ubraja se u ugrožene rase.
_______________________________________________________________________________________
Srpski pastirski pas
Ova plemenita pastirska rasa postoji vekovima na brdima i planinama Srbije. Pripada jednoj širokoj porodici pastirskih pasa polazeći od Tibeta pa do Srednje Evrope i Severa Afrike. Veliki deo ovih pasa je još uvek nepriznat, mada je veoma cenjen kod pastira na brdima kao njihov nezamenjljiv pomoćnik. Populacija ovih pasa na terenima Stare planine, Kopaonika verovatno je nastala mešanjem pasa koje su na to područije doveli sa sobom Vlasi i stanovništvo sa Kosova koje je se u krajeve Negotinske Krajine i zapadnih delova od planine Rtanj doselilo krajem 17. veka i početkom 18. Rasa je zvanično kinološki priznata na međunarodnom nivou od strane FCI 2009. godine pod nazivom jugoistočno-evropski pastirski pas.
Izgled i osobine:
Veliki, ponosan i snažan pas. Miran, privržen, uravnotežen, voli decu. Vrlo dobar čuvar stada, hrabar i pravi borac protiv mogućih grabljivaca (medveda, vuka i risa). Energično laje. Kada stranac ili životinja se nadje na njegovoj teritoriji njegov lavež je jak sa niskim tonalitetom. Tokom noći obilazi domaćinstvo ili tor. Visina za mužjake u grebenu je 68 do 78 cm, idealno 71 do 75 cm. Visina ženki 64 do 72 cm, idealno 66 do 68 cm. Osnovna boja je jasno bela ili bež bela sa crnim, sivo crnim ili crno crvenim flekama po telu i oznakama po nogama. Upotrebljava se kao pastirski pas, čuvar stada i domaćinstva. (Fotografija: Milivoje Urošević).
Spada u ugrožene rase.
_______________________________________________________________________________________
Srpski gonič
Ova rasa pasa pripada grupi rasa goniča koji su rašireni na teritoiriji Balkana. Može se pretpostaviti da su na formiranje ove rase značajnu ulogu imali goniči iz Male Azije. Prvi opis ove rase datira iz 1905. kada je Franz Laska, uz ostale goniče Balkana, opisao i ove pse. Kinološki je zvanično priznata na međunarodnom nivou od FCI 1948. godine. Još uvek se može sresti pod imenom „balkanski gonič“ ili u narodu „balkanac“.
Izgled i osobine:
Srednje veliki, snažno građenog tela, temperamentan , živahan i energičan. Ljubak, živahnog temperamenta, pouzdan, veoma izdržljiv. Visina u grebenu za mužjake 46 – 56 cm idealno 51-52 cm. Za ženke 44 -54 cm idealno 48 -49 cm. Telo je blago izduženo dužina prelazi grebena za oko 10%. Boje od žućkasto crvene ka rđasto crvenoj preko lisičije crvene sa crnim plaštom ili sedlom. Crna boja dopire do glave i na slepoočnicama pravi crne oznake. Na prsima je dozvoljena belina ne većeg prečnika od 2 cm. Upotrebljava se kao lovački pas za lov pogonom krupne i sitne dlakave divljači. (Fotografija: Darko Drobnjak).
Ne ubraja se u ugrožene rase.
_______________________________________________________________________________________
Srpski trobojni gonič
Srpski trobojni gonič je istog porekla kao i ostali goniči na Balkanu. Pitanje standardizacije pokrenuto je 1946. a jedna od ideja je bila da bude varijetet balkanskog goniča. Kinološki savez Federativne Narodne Republike Jugoslavije, tj. Komisija za autohtone rase 1955. donosi odluku o standardizaciji ove rase. Kinološki je zvanično priznata na međunarodnom nivou od FCI 1961. godine. U narodu je poznat pod imenom „trobojac“.
Izgled i osobine:
Srednje velik, snažnog tela temperamentan, živahan i energičan. Privržen, ljubak, živahan, pouzdan, veoma izdržljiv. Visina za mužjake 45 – 55 cm. Idealnio 51cm. Za ženke 44 – 54 cm idealno 49 cm. Telo je pravougaonog formata. Dužian je za oko 10 % veća od visine grebena. Osnovna boja je zasićeno crvena ili lisičije crvena, sa crnim plaštom ili sedlom. Crna boja može da dopire do glave i tada na slepoočnicama pravi crne oznake. Na grudima je dozvoljena belina koja se može protezati unazad do kraja grudne kosti kao i na stomak i unutrašnje strane zadnjih nogu. Donje polovine nogu kao i vrh repa mogu biti beli. Beline ne treba da zauzimaju više od 1/3 površine tela. Upotrebljava se kao lovački pas za lov pogonom krupne i sitne dlakave divljači.
Ne ubraja se u ugrožene rase.
_______________________________________________________________________________________
Srpski žuti gonič
Pored dve standardizovane rase goniča na područiju Srbije najveću populaciju od svih nestandardizovanih goniča čine srpski žuti goniči. U časpisu „LOVAC“ br. 2 iz 1950. godine u članku pod naslovom „Naši zečari“, dr Dragiša Pavlović navodi da je nakon izložba u Beogradu 1948. i izložbe u Ljubljani i Beogradu 1949. zbor sudija za zečare priznao rasnost balkanca, alpinca i žutog zečara nazvavši ga žutim balkancem. Od strane Kinološkog saveza, 1954. oformljena je komisija za autohtone rase koja je predložila da se usvoje standardi balkanskog trobojnog goniča, što je kasnije i učinjeno, i potom predložila standarde za balkanskog žutog goniča, balkanskog oštrodlakog goniča. U dokumentima Jugoslovenskog kinološkog saveza ostalo je zabeleženo da je vođena rodovna knjiga za žute goniče kao posebnu rasu, a ne kao varijetet balkanskog goniča, kako se do skora mislilo. O tome svedoče i rodovnici iz 1950. godine. Ti psi su se izlagali na izložbama i smotrama, što je dokumentovano u katalozima sa tih manifestacija iz 1949. kao i u katalogu sa I Međunardone izložbe pasa održane u Beogradu 1952. Na osnovu ovih istorijskih činjenica i prikupljenih podataka sa terena u jesen 2008. otpočelo je istraživanje veličine populacije pasa ove rase u Srbiji. Rasa nije još uvek priznata od strane FCI. (Fotografija: Darko Drobnjak).
Izgled i osobine:
Žuti goniči su psi srednje veličine, snažni i izdržljivi, pravougaonog formata, glave srazmerne sa telom, njuška je klinastog oblika, sa crno pigmentisanom nosnom pečurkom, ušiju koje su viseće i srednje duge. Vrat snažan približno dužine kao i glava. Trup i leđa pravilno razvijena i snažna. Grudni koš približno 50% od visine grebena. Dlaka je kratka, glatka, sjajna i prilegla uz telo, sa dobrom podlakom. Boje su žute do žuto crvene. Kod manjeg broja pasa javljaju se oznake bele boje na glavi, grudima, šapama, prednjim delovima nogu i vrhu repa. Za razliku od srpskog goniča, žuti gonič nema nijednu oznaku crne boje na telu. Upotrebljava se kao lovački pas za lov pogonom krupne i sitne dlakave divljači.
Spada u ugrožene rase.
_______________________________________________________________________________________
